لباس زنان ترکمن بسیار متنوع بوده و متناسب با سن آنها طرز پوشش آنها عوض می شده
دختران ترکمن کلاهی بر سر میگذاشتند که آن را به نامهای مختلفی مثل " بوریگ" "تا سه گ" و " تاخیه" می نامیده اند . روی این کلاه بصورت گرد و بدون برجستگی بوده که با پولک و " قبک" های نقره ای زینت داده می شده
دختران موهای خود را به صورت چهار رشته می بافته اند که دو رشته از جلو و دو رشته به پشت آنها میافتاده است و موها را با آویزه هایی از جنس طلا و نقره به نام " ساچ باغ " میآراسته اند . در نوک قبک ها که لوله شکل بوده به هنگام نامزدی پر پرنده ای به نام اوتاغه قرار میداده اند و به این دختر " اوتاغه لی غیز" گفته می شده است
سینه ریز درشتی بر گردن می آویخته اند که به آن "بقو" می گفته اند و بر یقه پیراهن نیز "گل یقه"
پیراهن های قرمز رنگی از ابریشم میپوشیده ان که در قسمت یقه و در قسمت مچ سوزن دوزی های زیبایی دوخته می شده و همچنین در انتهای پای شلوارشان نیز سوزن دوزی های مفصل و زیبایی دوخته می شده
شلوار زنان ترکمن "بلق" نامیده می شود و سوزن دوزی پای این شلوار ها اسامی گوناگونی دارد مثل "دویه کله" " سگدرمه چویچه" "ایکی حورمان" " قوش قانات" "موی نقش" "قویماق" " تکه نقش" " بوستانی" که به ترتیب از پایین تا ساق پا را تشکیل میدهد.
وقتی دختر ترکمن عروسی می کرده به جای کلاه دخترانه "بوریگ" پیشانی بندی به شکل نیم تاج با اویزه ای از طلا و نقره بر سر میگذاشته اند و " بوریگ" بعد از چند روز به خانه ی پدری دختر باز گردانده میشده است . به این نیت که شانس عروس شدن و خوشبختی را خواهر کوچکتر با پوشیدن آن به دست آورد
کلاه پیشانی بند مزین به زیور طلا و نقره را بعضی ها "هاساوا" و برخی طوایف دیگر "توبپی" مینامیده اند . گذاشتن تاج عروس با مراسمی همراه بوده که حاکی از امتناع ظاهری عروس و اصرار مادر شوهر بوده است . این تاج عروس "آلین دانگی" از نی های بسیار ریز شبیه جارو بافته می شده و به دور آن پارچه ای می کشیده اند و زیور پیشانی "آلین شای"را به آن وصل می کرده اند
دختران بعد از عروس شدن نیم تنه ی مخصوصی می پوشیده اند که پر از سوزن دوزی ها و آویزه هایی از سکه و پولک های نقره ای بوده که به آن "چاویت" گفته میشده . روسری آنان بر دو قسم بوده یکی ضخیم با سوزن دوزی مفصل که به آن "کورته" گفته میشده و دیگر بافته ای از ابریشم نازک که به آن"قینگاچ" می گفته اند
در بین یموت ها روسری هایی به نام "چاشو" نیز رواج داشته که خود بر چند قسم بوده از قبیل "ارش چاشو" "المینچه چاشو" " آطلس چاشو"
بتدریج که زن به سنین میانسالی پا می نهاده از بلندی "توبپی" کاسته می شده و وقتی کوتاه شد به آن "تبرک" گفته میشده . پیشانی بند زنان در این مرحله به رنگ سیاه در می آمده که علامت کار کشتگی و مجرب بودن آنان بوده است و در مرحله ی پیری به رنگ سفید بوده که نشانه عاقل بودن زنان بوده است . وقتی زنی این پوشش سفید را داشته باشد نشانه ی این بوده که نوه ی دختریش را عروس کرده و برای نوه ی پسرش هم عروس آورده است
اسامی برخی آز زیور آلات زنان
آچار باغ
گل یقه
قولاق حلقه
بیله زیگ
و شایان ذکر است که تمام این زیور آلات توسط زرگران ترکمن درست می شده است که متاسفانه نسل این هنرمندان در حال از بین رفتن است
منبع:تاریخ سیاسی اجتماعی ترکمن ها
هیچ نظری موجود نیست:
ارسال یک نظر